Interview van de maand: de Buitenhof

Maak kennis met deze twee heren van de Buitenhof; Marc en Roger. Zij hebben al een mooie weg afgelegd wat betreft cultuureducatie op hun school en weten hun team te inspireren om cultuur binnen de hele school op de planning te krijgen. In het interview lees je meer over hun speciale doelgroep en kom je meer te weten over de projecten die zij hebben gedaan.

Heren, stel jullie even voor:
R: Ik ben Roger Kohl en werk ‘pas’ 26 jaar bij De Buitenhof, onder andere als leerkracht, maar ik heb ook taken als interne cultuur coördinator (ICC’er), BHV’er, mentor en dergelijke.

M: Ik ben Marc van Soest en werkzaam als leerkracht tekenen en techniek en daarnaast ook ICC’er op de Buitenhof.

Kunnen jullie kort iets vertellen over de school waar jullie werken?
R: We zijn een school voor langdurig zieke kinderen met een psychiatrische diagnose. Dat zijn kinderen met bijvoorbeeld vormen van autisme, hechtgingsproblematiek, ADHD die binnen het regulier onderwijs niet op hun plek zitten. De leerlingen hebben een leeftijd van 4 tot 18 jaar. Het is een specifieke doelgroep en ze komen uit heel Zuid-Limburg; van Heerlen, Maastricht tot aan Sittard.

M: In elke regio hebben we verschillende locaties. De locatie in Heerlen waar we nu zitten is voor het speciaal onderwijs (SO). Wij noemen die de onderbouw, waar leerlingen tot ongeveer 13 jaar zitten. Daarnaast zijn er nog andere locaties in Heerlen en Maastricht voor het voortgezet onderwijs (VSO). Daarin bieden we op verschillende niveaus onderwijs aan; van beroepsonderwijs tot HAVO, maar ook praktijkonderwijs. Onze klassen zijn gevestigd in bestaande, reguliere schoolgebouwen. Soms zijn het zelfs schakelklassen, zodat leerlingen de overgang van speciaal onderwijs naar het reguliere onderwijs hopelijk kunnen gaan maken. Of bieden de schakelklassen juist extra ondersteuning voor leerlingen in het reguliere onderwijs die een extra steuntje kunnen gebruiken en zo lessen in onze klassen volgen.

Hoe werken jullie als school aan cultuureducatie?

R: Een jaar of vijf geleden hebben we, samen met onze directeur pijlers rondom cultuureducatie geformuleerd over wat we belangrijk als school vinden voor onze leerlingen. Hierin hebben we ondersteuning gekregen van Pit Cultuurwijzer.

M: Onze visie op cultuureducatie bestaat uit de volgende drie pijlers:

We vinden het belangrijk dat leerlingen in aanraking komen met het cultureel erfgoed uit de regio.
We willen aanhaken bij het lokale culturele aanbod, zoals bijvoorbeeld een interessante tentoonstelling bezoeken.
Daarnaast willen we ruimte bieden om zelf projecten uit te werken – maatwerk bieden in projectvorm.

Hoe ziet de samenwerking met Pit Cultuurwijzer eruit?
R: We zijn in het begin van de samenwerking begeleid door intermediair Patrick Letterle om de visie van de school op het gebied van cultuureducatie scherp te stellen. Daarnaast hebben Marc en ik beiden de opleiding tot Interne Cultuur Coördinator gevolgd. Waarbij ondertussen ook al een andere collega de ICC cursus via Pit Cultuurwijzer heeft gevolgd. We hebben nu binnen de school een werkgroep cultuur, bestaande uit vier leerkrachten, waarvan drie ICC’ers.

M: De coaching vanuit Pit Cultuurwijzer over hoe je cultuureducatie een vaste plek kunt geven in het jaarlijkse schoolplan, daar hebben we echt veel aan gehad. Waarbij ook de gesprekken helpen om te toetsen of we op de goede weg zitten en waar nog kansen of verbeterpunten liggen.

Hoe inspireren jullie elkaar als team?
R: Vanuit de directie is er voldoende (financiële) steun om cultuureducatie binnen de school in te bedden. We merkten echter bij collega’s dat zij, vooral in het begin, in ‘problemen’ dachten en weinig kansen zagen in hun drukke lesprogramma. Door met hen in gesprek te gaan en de verbinding te zoeken tussen cultuureducatie en de andere vakken ontstaan er toch overeenkomsten tussen bijvoorbeeld aardrijkskunde en een bezoek aan het Thermenmuseum.

M: We zijn vanaf nul moeten beginnen, want zeker aan de VSO kant van de school waren er klassen die er het hele schooljaar niet op uit gingen. Onze wens was toch om ook die leerlingen kansen te bieden en te laten ervaren wat het is om een museum te bezoeken. Om de weerstand weg te nemen bij o.a. de leerkrachten, waren juist de succesverhalen van andere leerkrachten nodig. Waardoor er een soort olievlek ontstond die iedereen in de school enthousiasmeerde wat betreft cultuureducatie.

R: Nu zien we langzamerhand dat collega’s zelf het initiatief nemen om er met de leerlingen op uit te gaan en cultuur te gaan ervaren.

M: Momenteel zijn we met onze werkgroep bezig met het inbedden van het cultuurplan in het jaarplan van de school, zodat cultuureducatie een vast onderdeel hiervan wordt. We hebben al behoorlijk stappen gemaakt, want docenten zijn zelf verantwoordelijk voor de vormgeving van hun lesprogramma en zij nemen dus nu het initiatief om culturele activiteiten op te nemen in dit plan.

Welk project op het gebied van cultuureducatie zouden jullie willen toelichten om wellicht andere lezers te inspireren?

Co-creatie SCHUNCK
M: Omdat we zien dat de beroepen langzaamaan veranderen door de komst en inzet van robots, wilden we de leerlingen binnen het vak techniek laten kennismaken met programmeren. Daarom hebben we samen met SCHUNCK voor COVID-19 al een project rondom Mediawijsheid/Robotica gedaan. Dit schooljaar krijgt het project een vervolg. Middels gastlessen leerden onze leerlingen hoe ze een machine bouwden en konden programmeren. Op deze manier werden er machines gebouwd die vervolgens ook handelingen konden uitvoeren. Dit schooljaar gaan we aan de slag met een 3D printer.

Bezoek tentoonstellingen Keith Haring @ SCHUNCK
M: Afgelopen jaar was ons topjaar waarin we er met alle klassen op uit zijn gegaan en de tentoonstelling van Keith Haring bij SCHUNCK hebben bezocht. (meer dan 20 klassen, van meerdere locaties). Sommige voor het eerst erop uit met de klas! Daarnaast hebben we deelgenomen aan het project “Keith in de wijk”. Hierin hebben we met diverse klassen 20 houten versies van de iconische figuren (poppetjes) van Keith Haring uitgezaagd. Vervolgens hebben de leerlingen deze geverfd en beplakt met straatafval. Het hele werkproces is gefilmd door cliënten van de Koraal Media. Uiteindelijk werden de kunstwerken geëxposeerd in de etalages van winkels in het centrum van Heerlen.

Wat is jullie toekomstvisie of droom wat betreft cultuureducatie binnen jullie school?
M: Ik hoop dat we kunnen vasthouden aan waar we nu op het gebied van cultuureducatie staan met onze school. Dat de budgetten blijven, zodat we activiteiten kunnen blijven doen met onze leerlingen.
Daarnaast zou ik het tof vinden wanneer we wat meer gebruik zouden maken van gastdocenten, die onze leerlingen bijvoorbeeld specifieke technieken of lesstof kunnen aanreiken.

R: Ik zou het geweldig vinden wanneer we structureel, meerdere activiteiten kunnen aanbieden op het gebied van kunst en cultuur. Waardoor leerlingen anders gaan kijken naar hun mogelijkheden op de arbeidsmarkt en dat we het scala aan mogelijke beroepen voor hen verruimen. Zodat ze wellicht vanuit onze school naar de kleinkunstacademie gaan of de opleiding podiumkunsten gaan volgen.