Wat speelt er op de school; OBS de speurneus

Deze keer gingen we langs bij OBS de speurneus voor de interview rubriek "Wat speelt er op de school?". Samen met directeur Carlos Veraart vertelt ICC'er Jacqueline Maar over de school, hun visie op cultuureducatie en wordt een bijzonder project rondom cultuureducatie toegelicht.

Kunnen jullie kort iets vertellen over jullie school?

C: De Speurneus in Landgraaf is een openbare school, wat betekent dat onze kinderen heel diverse achtergronden hebben. Toch hebben we denk ik een gemiddelde populatie kinderen.

Jacqueline, de ICC’er van de school werkt hier al heel lang. Ikzelf (red. Carlos) werk hier nu één jaar als directeur.

J: Ook het team is een diverse club mensen; een hecht team. Typerend voor deze school is dat er heel veel mensen werken die al hun hele werkzame leven hier op deze school werken. En als het gaat om cultuur en creativiteit dan zit dat wel in het bloed van de school, en zeker ook bij enkele leerkrachten.

Hebben jullie een visie op cultuureducatie?

J: Ja die hebben we samen met Pit Cultuurwijzer ontwikkeld. Allereerst zijn we begonnen om kritisch te kijken naar onze visie op het leren van kinderen. Niet alleen op cultuur; maar onze visie op onderwijs in het algemeen. Daarin vinden we het bijvoorbeeld het eigenaarschap van het kind belangrijk. Het eigenaar zijn van je eigen leren: Waar zit ik? Wat kan ik al? Wat vind ik moeilijk en wat heb ik nodig om te kunnen leren? We investeren in tools van leren leren en kijken met kinderen naar leerstrategieën die voor hun werken.

Nadat we deze visie op onderwijs in beeld hadden, hebben we een gezamenlijke visie opgesteld over cultuuronderwijs die daarbij aansluit. We hebben samen met Pit Cultuurwijzer onderzocht wat we belangrijk vonden en hebben drie ambities geformuleerd. Deze hebben we vertaald naar concreet, gewenst gedrag, dus wat wil je terug zien in je klas. Ook bij Cultuuronderwijs vinden wij eigenaarschap erg belangrijk. We willen kinderen uitdagen vanuit een gegeven probleem of wens zelf te komen met ideeën en deze samen uitwerken en presenteren. Uiteraard met ondersteuning van leerkrachten, ouders en eventueel deskundigen. We leren kinderen ook terugkijken op het proces en hierop reflecteren.

Kunnen jullie een mooi voorbeeld geven van een project waarbij er vanuit de visie is gewerkt aan jullie doelen op het gebied van cultuureducatie?

J: We hebben de visie gekoppeld aan gedragsindicatoren; Welk gedrag willen we zien? Om dit te bereiken, én om het team te inspireren, hebben we een project opgezet om zo te ontdekken wat er allemaal kan:

De gemeente Landgraaf bestaat dit jaar 40 jaar. Scholen in Landgraaf werd gevraagd of ze mee wilden werken aan posters met gedichten over Landgraaf. We zijn in onze school hiermee aan de slag gegaan. In groep 1-2 en groep 8 zijn we echter nog een stapje verder gegaan. We hebben kinderen uitgenodigd om enkele ideeën verder uit te werken in 3D. Er ontstond een speciale samenwerking tussen kinderen van groep 1-2 en kinderen van groep 8. Kinderen hebben nagedacht over het verleden, het heden en de toekomst van Landgraaf en hierbij hun eigen ideeën verwoordt, in beeld gebracht, uitgewerkt en aan elkaar en aan anderen gepresenteerd. Uiteindelijk konden ze op de ideeën van elkaar stemmen en zijn de beste ideeën in werkgroepjes verder uitgewerkt. In deze werkgroepjes waren kinderen van verschillende leerjaren vertegenwoordigd. Samen hebben ze werkformats opgesteld.

Hierbij is het ontwerpend-leren proces toegepast. Uiteindelijk hebben de kinderen zelf de gekozen ideeën uitgewerkt tot een 3D model en hebben ze de resultaten gepresenteerd tijdens een mooie tentoonstelling.

Binnen dit project zijn er verschillende gedragsindicatoren aan bod gekomen. Maar ook schoolinnovatie en ouderbetrokkenheid waren grote thema's.

Hebben jullie tips voor andere scholen?

C: Als je kijkt naar hoe je als school kunt ontwikkelen, dan is het natuurlijk altijd van toegevoegde waarde als je een visie en plan hebt. Maar zet niet al direct een concrete tijdlijn vast met tussentijdse activiteiten. Laat ook nog ruimte voor de eigen inbreng van bijvoorbeeld je leerlingen. Omdat er bij ons nog geen uitgewerkt idee was, konden we het project 40 jaar Landgraaf met beide handen aangrijpen toen we deze kans kregen. Onder andere de creativiteit van de leerkrachten heeft ervoor gezorgd dat het experiment op deze manier succesvol is geweest , en is hopelijk de kiem in het proces om ook de andere leerkrachten uit het team te inspireren.

Interessant is nu wat het vervolg gaat zijn.

J: We hebben nu in de teamvergadering dit ook gedeeld met collega’s, zowel in beeld als het verhaal erbij verteld. De teamleden werd dan ook gevraagd hoe ze hier zelf mee aan de slag zouden kunnen. Want de kinderen hebben in dit project zelf aangegeven hoe ze het project wilden vormgeven, de ideeën kwamen van hen. Het onderzoekend vermogen is dan ook aan bod gekomen tijdens dit klas overschrijdend werken.

Vertel eens, hoe inspireren jullie de het team dan?

J: Op het moment dat we de resultaten presenteerden was iedereen enthousiast en zocht nog naar een manier hoe zij dit zouden kunnen toepassen in hun klassen. Maar het lijkt soms nog moeilijk om duidelijk te maken dat het niet zo zeer om de resultaten van een project gaat, maar dat het proces van de leerlingen het belangrijkste is. In deze waren de resultaten ook heel mooi, maar dat was mooi meegenomen.

C: We moeten nog zien hoe mensen het oppakken.

Wat belangrijk is, is om goed bekijken hoe je vervolg hieraan geeft. Dat is voor ons ook nog een punt voor de toekomst: Dit project is spontaan ontstaan, wellicht is wachten tot het volgende project spontaan ontstaat niet de juiste aanpak. Daarbij helpt intermediair Ghislaine ons ook om de rest van het team mee te nemen en te inspireren.

Het is belangrijk dat we tijd blijven maken voor dit soort projecten ondanks dat de onderwijsinspectie hamert op “terug naar de basis” wat betreft de aandacht voor basisvakken.

Waar dromen jullie nog over?

C: We willen een aantal dingen terug oppakken die er vroeger wel waren. Bijvoorbeeld ruimte voor thema’s en de weeksluiting terug invoeren. :Van oudsher hadden we op school een weeksluiting, wat een mooi onderdeel zou kunnen zijn van je cultuureducatie. Deze zijn er op dit moment niet, maar die willen we wel weer gaan invoeren. Tijdens de weeksluiting laten klassen aan elkaar, én aan ouders, zien wat ze die voorbije periode hebben geleerd. Dit doen ze op een echt podium, zodat de leerlingen zichzelf kunnen presenteren en laten zien. Die ervaring kunnen opdoen, om te zien hoe het is om op een podium te staan en iets van jezelf te durven laten zien, is heel waardevol voor hun eigen ontwikkeling.

Cultuureducatie vraagt aandacht voor je creatieve ontwikkeling; van het bedenken hoe je iets maakt en het zelf creëren, tot op een podium staan en een optreden verzorgen.

Dat betekent voor mij ruimte bieden aan leerlingen om op basis van hun eigen idee bijvoorbeeld te werken aan een Vaderdag cadeau, in plaats van alle leerlingen allemaal een hartje te laten inkleuren.

J: ik zou het mooi vinden om binnen de gemeente nog samen te werken met andere partners. Zoals bijvoorbeeld samenwerken met inwoners aan een project of bijvoorbeeld met het verzorgingstehuis. Daarnaast zou het mooi zijn wanneer er een plek is waar dit soort projecten een podium krijgen. Want de resultaten van ons project rondom 40 jaar Landgraaf staan nu tentoongesteld bij de bibliotheek in Landgraaf, maar dat is niet vanzelfsprekend.